Το θρυλικό περίπτερο "Κουτάλας" ΤΕΛΟΣ

   πηγή http://www.vimaonline.gr/

Ο λεγόμενος Κουτάλας είναι ο περιπτεράς στη στην παραλιακή λεωφόρο, στην κάθοδο, αμέσως μετά τη διασταύρωση της Βάρηςο οποίος εξυπηρετεί τους οδηγούς αυτοκινήτων με μια μακριά κουτάλα (με λαβή ένα σκουπόξυλο), όπου τοποθετούνται οι παραγγελίες από τους διερχόμενους οδηγούς που σταματάνε μπροστά από το περίπτερό του για να εξυπηρετηθούν.

Με απόφασή του το τοπικό συμβούλιο της Βουλιαγμένης συμφώνησε στην μεταφορά του περιπτέρου στο πάρκινγκ του DIVANI HOTEL μετά από την συμφωνία που επετευχθεί μεταξύ του ιδιοκτήτη του περιπτέρου και του ενιαίου δήμου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης.


Οι τροχαία Γλυφάδας επί χρόνια με δεκάδες έγγραφα προς τον παλαιό δήμο Βούλας επεδίωκε την μεταφορά του περιπτέρου διότι οι οδηγοί που σταματούσαν για να εξυπηρετηθούν επί της παραλιακής λεωφόρου εκτός από το μποτιλιάρισμα που δημιουργούσαν, γινούντουσαν και αιτία ατυχημάτων.

'Επρεπε να αλλάξει η δημοτική αρχή λοιπόν για να γίνει το αυτονόητο. Ότι δηλαδή ένα περίπτερο δεν μπορεί να υφίσταται πάνω σε λεωφόρο ταχείας κυκλοφορίας διότι ελοχεύουν κίνδυνοι ατυχημάτων.

Έτσι μετά την έγκριση για την τοποθεσία της μεταφοράς του περιπτέρου από το τοπικό συμβούλιο Βουλιαγμένης, μένει η τελική απόφαση απομάκρυνσης από το κεντρικό συμβούλιο του ενιαίου δήμου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης.

Η ιστορία του περιπτέρου

Φαινόμενο καθαρά ελληνικό, συνδεδεμένο με την καθημερινότητα της Αθήνας και των αστικών κέντρων σε όλη την Ελλάδα. Το περίπτερο αποτυπώνει την ίδια την ελληνική κοινωνία, την καπατσοσύνη και τις τάσεις τής κάθε εποχής. Κομμάτι της καθημερινότητας. Συστατικό στοιχείο των
πόλεων. Και παγκόσμια πρωτοτυπία της χώρας μας. Το περίπτερο και ο μικρόκοσμός του αποτελούσε πάντοτε τεκμήριο της κάθε εποχής με την παθογένεια, την προσαρμοστικότητα, την κουτοπονηριά, ακόμη και την ευρηματικότητα του ιδιοκτήτη.

Δεν είναι τυχαίο πως το περίπτερο τραγουδήθηκε (θυμηθείτε το «Ενα λεπτό περιπτερά» των Τάκη Μουσαφίρη- Μαριανίνας Κριεζή που τραγούδησε ο Στράτος Διονυσίου το 1990) ως σημείο αναφοράς μιας καθημερινότητας που ακόμη δεν περιελάμβανε τα κινητά τηλέφωνα.

Οταν το Μινιόν ήταν περίπτερο!

Κι αν τα περίπτερα εκείνη την πρώιμη εποχή του Μεσοπολέμου αρκούνταν στην πώληση των δύο βασικών προϊόντων (καπνός και εφημερίδες) και σε συγκεκριμένη δομή, υπήρξε ένα διαφορετικό και πρωτοποριακό παράδειγμα. Το... περίπτερο Μινιόν λειτούργησε αρχικά στη Σταδίου και μετά στην Αιόλου 104. Αργότερα κλείνει τις δύο πλαϊνές πτέρυγές του και τις μετατρέπει σε βιτρίνες όπου εκτίθενται μικρά είδη όπως στιλό, γυαλιά, είδη ξυρίσματος, σουγιάδες, ψαλίδια και άλλα, αιφνιδιάζοντας το κοινό. Οι δύο νέοι και ορεξάτοι ιδιοκτήτες του πρωτοποριακού περιπτέρου ήταν οι Αγγελος Σεραφειμίδης και ο Γιάννης Γεωργακάς.

Το δικό τους εγχείρημα έμελλε να γίνει ο προπομπός του θρυλικού πολυκαταστήματος Μινιόν της οδού Πατησίων, που άρχισε να λειτουργεί το 1945. «Η πρώτη προσπάθεια αντιμετωπίστηκε με αγάπη από τον κόσμο και βόλεψε τις αγοραστικές του συνήθειες. Ας μην ξεχνάμε ότι τότε τα περίπτερα πουλούσαν μόνο τσιγάρα και εφημερίδες και άρα το Μινιόν υπήρξε πρωτοποριακό», λέει στα «ΝΕΑ» η σύζυγος του Γιάννη Γεωργακά, Αμαλία, η οποία δεν παραλείπει να υπενθυμίσει τις καινοτομίες που εισήγαγε και το πολυκατάστημα: «Πρωτολανσάρισε τον Αγιο Βασίλη που ερχόταν με άρμα στο Μινιόν σε μια εμβρυακή μορφή διαφήμισης του καταστήματος, έβαλε πρώτο ηλεκτρικές σκάλες και ταμεία με μαγνητική ανάγνωση».

Κανονικός θεσμός

Κάπου στα τέλη του 19ου αι. τα περίπτερα κάνουν την εμφάνισή τους στην Αθήνα και στις αρχές του 20ού αι. γίνονται κανονικός θεσμός. «Αξιος συγχαρητηρίων έγινε ο κ. Δήμαρχος ο οποίος αποφάσισε την ανέγερσιν πολλών περιπτέρων εις τας Αθήνας, τα οποία θα εκχωρήσει εις τους τραυματίας του πολέμου, ή εις τα μέλη οικογενειών φονευθέντων πολεμιστών», γράφει ο Σωτήρης Σκίπης στην εφημερίδα «ΣΚΡΙΠ» τον Οκτώβριο του 1919 και κάπως έτσι διαμορφώνεται το πρώτο πλαίσιο παραχώρησης αδειών για τις «κιβωτούς της αγοραστικής καθημερινότητας» των πολιτών. Για την ακρίβεια, το ποσό μισθώσεως- σημειώνει ο Θανάσης Κ. Κάππος- ξεκινούσε από 20 δραχμές και έφτανε μέχρι 250.

Η ιδέα του περιπτέρου γεννήθηκε όταν η Ελλάδα έβγαινε από τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον ατυχή πόλεμο του 1897- και είχε γεμίσει με ανάπηρους και τραυματίες. Στην αρχή δημιουργήθηκε το λεγόμενο κιόσκι, μικρός επαγγελματικός χώρος χωρίς καθορισμένο ωράριο λειτουργίας, όπου πωλούνταν κυρίως προϊόντα καπνού και ακολούθως είδη πρώτης και δεύτερης ανάγκης. Η ιδιαίτερη κατασκευή ήταν διαστάσεων 0,70Χ0,70μ. και αποτελούνταν- περιγράφει ο Θ. Κάππος- από τέσσερα μεταλλικά κολονάκια και μία βάση για να τοποθετούνται οι εφημερίδες. Στο επάνω μέρος του περιπτέρου ένα πανί το προστάτευε από τον ήλιο. Αργότερα η δομή του περιπτέρου άλλαξε, έγινε ομοιόμορφο, ομοιόχρωμο με εξωτερικά ρολά ασφαλείας και ψυγεία για αναψυκτικά.

Αρχικά, αυτοί που δικαιούνταν άδεια ήταν οι ανάπηροι πολέμου, αλλά τα τελευταία χρόνια αυτό έχει αλλάξει αφού άδειες παρέχονται και σε αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης από το 2002, ενώ από το 2007 σε βετεράνους του πολέμου στην Κύπρο και σε Ατομα με Αναπηρία.

Σήμερα, η οικονομική κρίση δεν θα άφηνε αλώβητο ούτε αυτόν τον επαγγελματικό κλάδο. «Η μείωση των ποσοστών κέρδους και η πτώση του τζίρου είναι εμφανείς. Εγώ, ας πούμε, θυμάμαι τα παραρτήματα των εφημερίδων και τη δημοφιλία τους. Οταν ο Ανδρέας Παπανδρέου αποφάσισε να μη στηρίξει τον Κωνσταντίνο Καραμανλή για Πρόεδρο της Δημοκρατίας το 1985, πούλησα 2.500 φύλλα όλη την ημέρα και από όλες τις εφημερίδες! Επίσης, όταν ο Κοσκωτάς έκανε τις διαδοχικές μεταγραφές για τον Ολυμπιακό, ο κόσμος ερχόταν απ΄ το βράδυ και περίμενε να πάρει το “Φως των Σπορ”. Ηταν βέβαια και άλλη η σχέση του κοινού με τον Τύπο», λέει στα «ΝΕΑ» ο Γιάννης Πλακόπουλος, πρόεδρος Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Ενοικιαστών Περιπτερούχων και Καπνοπωλών Ελλάδος.

Μικροί «ναοί»

Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 τα περίπτερα εμπλουτίστηκαν με ζαχαρώδη και αναψυκτικά (σε ψυγεία με πάγο), τα νέα προϊόντα είχαν την αναπάντεχη ευκαιρία να διαφημιστούν ταυτόχρονα από τους μικρούς «ναούς», ενώ τα επόμενα χρόνια η ποικιλία του εμπορεύματος διευρύνθηκε ακόμη και με γαλακτοκομικά!

«Ο κλάδος γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη με τη λεγόμενη κρύα αγορά και εν μέσω των ζεστών καλοκαιριών η πώληση των αναψυκτικών και των παγωτών αυξήθηκε», σημειώνει ο κ. Πλακόπουλος. Τα περίπτερα είχαν τη συμβολή τους στα πρώτα χρόνια της κινητής τηλεφωνίας. «Τα κινητά τηλέφωνα πυροδότησαν μεγάλες πωλήσεις και μεγάλους τζίρους αν και τα τελευταία χρόνια, με τις μεγάλες και φτηνές προσφορές των εταιρειών στους καταναλωτές, είχαμε μείωση των προμηθειών. Μεγάλη μεταβολή στα κέρδη μας είχαμε και με τη μείωση των πωλήσεων των προπληρωμένων καρτών που αγόραζαν σωρηδόν οι μετανάστες. Τώρα, τα εξειδικευμένα καταστήματα τηλεφωνικών υπηρεσιών και φωτογραφιών απλώθηκαν. Φανταστείτε ότι πέριξ της Ομόνοιας υπάρχουν καταγεγραμμένα 330 μικρομάγαζα τέτοιου τύπου», επισημαίνει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Ενοικιαστών Περιπτερούχων και Καπνοπωλών.

Στην Αθήνα 4.500

Σήμερα, τα περίπτερα σε όλη την Ελλάδα είναι γύρω στα 15.000, από τα οποία 4.500 βρίσκονται στην Αθήνα. Μαζί με τα καταστήματα ψιλικών φτάνουν τα 25.000 και αποτελούν έναν κλάδο με σοβαρή συμβολή στην οικονομία, ένα βαρόμετρο των κοινωνικών τάσεων. Πάνω απ΄ όλα, όμως, μια δύσκολη δουλειά με ατελείωτα ωράρια και μεγάλους κινδύνους ληστειών. Ο κίνδυνος για το επάγγελμα του περιπτερά πάντοτε καραδοκεί και από δημοσίευμα της εφημερίδας «Εμπρός» το 1956 αντλούμε την πληροφορία ότι καταστράφηκαν 40 περίπτερα το 1955 από επελάσεις αυτοκινήτων, κάτι που και σήμερα δεν σπανίζει.

Σήμερα τα περίπτερα του κέντρου έχουν πεσμένο τζίρο 50% σε σχέση με τον τζίρο προ κρίσης. Αναφέρει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Περιπτερούχων κ. Πλακόπουλος.